Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılına ait atık istatistiklerini yayımladı. Verilere göre, imalat sanayi işletmeleri, maden ocakları, termik santraller, organize sanayi bölgeleri (OSB) ve hane halklarında yıl boyunca toplam 120 milyon ton atık oluştu. Bu miktarın 42,2 milyon tonunu tehlikeli atıklar oluşturdu.
İmalat sanayinde 4,2 milyon tonu tehlikeli olmak üzere 24,4 milyon ton atık toplandı. Bu atıkların yüzde 70,1’i satıldı veya lisanslı tesislere gönderildi, yüzde 12,1’i işletme içinde geri kazanıldı, yüzde 10,8’i düzenli depolama alanlarında bertaraf edildi. Kalan kısmı ise yakma, belediye toplama hizmeti, saha depolama veya diğer yöntemlerle imha edildi.
Maden işletmelerinde, dekapaj malzemesi hariç 40,5 milyon ton, dahil edildiğinde ise toplam 1 milyar 61 milyon ton atık meydana geldi. Bu atıkların yüzde 99,99’u mineral kökenli oldu. Toplamın yüzde 85,1’i pasa sahaları veya atık barajlarında bertaraf edilirken, yüzde 12,5’i ocaklara geri dolduruldu, yüzde 2,4’ü geri kazanım ya da diğer bertaraf yöntemleriyle değerlendirildi.
Termik santrallerde 10,4 bin tonu tehlikeli olmak üzere 26,5 milyon ton atık üretildi. Bu miktarın yüzde 84,6’sı kül ve cüruflardan oluştu. Atıkların yüzde 86,9’u kül dağı, kül barajı veya depolama tesislerinde bertaraf edilirken, yüzde 13,1’i lisanslı tesislerde veya maden ocaklarının dolgu çalışmalarında kullanıldı.
Organize sanayi bölgeleri, altyapı ve atık su arıtımı faaliyetleri sonucunda 196 bin tonu tehlikeli olmak üzere 397 bin ton atık oluşturdu. Bu atıkların yüzde 95,5’i lisanslı tesislere, kalan kısmı ise diğer yöntemlerle bertaraf edildi.
2024 yılında 1401 belediyeden 1392’si atık toplama hizmeti sundu. Bu belediyelerde 32,3 milyon ton atık toplandı. Atıkların yüzde 88,9’u işleme tesislerine, yüzde 10,9’u belediye çöplüklerine, yüzde 0,3’ü ise diğer yollarla bertaraf edildi. Belediyelerde kişi başına günlük ortalama atık miktarı 1,09 kilogram olarak hesaplandı. Ayrıca, atık su arıtma tesislerinde 353 bin ton kuru madde çamuru oluştu.
Atık işleme tesislerinde toplam 195 milyon ton atık işlendi. Bunun 139 milyon tonu bertaraf edilirken, 56 milyon tonu geri kazanıldı.
Düzenli depolama tesislerinde 138 milyon ton, yakma tesislerinde 448 bin ton atık imha edildi.
Beraber yakma (ko-insinerasyon) tesislerinde 4,7 milyon ton atıktan enerji elde edildi. Kompost tesislerinde 124 bin ton, diğer tesislerde ise 51,5 milyon ton metal, plastik, kağıt ve mineral atık geri kazanıldı.
TÜİK’in bu istatistikleri, Türkiye genelindeki tüm belediyelerden, 50’den fazla çalışanı bulunan imalat tesislerinden, 100 megavat üzeri termik santrallerden, altyapısı tamamlanmış OSB müdürlüklerinden ve lisanslı atık işleme tesislerinden toplanan verilerle oluşturuldu.
