ABD Başkanı Donald Trump ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 2022’den bu yana süren Rusya-Ukrayna Savaşı ve ikili ilişkileri ele almak üzere yarın Alaska’da bir araya gelecek. Görüşme yeriyle ilgili farklı iddialar ortaya atılsa da taraflar, 19. yüzyılda Rus Çarlığı tarafından ABD’ye satılan Alaska’yı tercih etti.
1732’de Mihail Gvozdev ve İvan Fedorov tarafından keşfedilen Alaska, uzun yıllar kürk ticareti üzerinden Rusya’ya ekonomik katkı sağladı. 1799’da bölgede Rus-Amerikan Şirketi kuruldu. Ancak Kırım Savaşı’nın ardından ortaya çıkan ekonomik sıkıntılar nedeniyle Alaska topraklarının satılması gündeme geldi. İlk kez 1857’de Rus Çarı II. Aleksandr’ın kardeşi Knez Konstantin Nikolayeviç tarafından dile getirilen satış fikri, 30 Mart 1867’de onaylandı ve Alaska ABD’ye devredildi.
ABD Dışişleri Bakanı William Seward’ın öncülüğünde yapılan bu anlaşma, dönemin Amerikan basınında “Seward’ın aptallığı” olarak nitelendirildi. Ancak yıllar sonra Alaska’nın sahip olduğu yeraltı zenginlikleri ve stratejik konumu, bu kararın önemini ortaya koydu. Bugün ABD topraklarının yaklaşık yüzde 17’sini oluşturan Alaska, aynı zamanda büyük petrol ve doğal gaz rezervlerine sahip.
1959’da ABD’nin 49. eyaleti olan Alaska, Enerji Enformasyon İdaresi verilerine göre, dünyadaki keşfedilmemiş petrol rezervlerinin yaklaşık yüzde 13’ünü ve doğal gaz rezervlerinin yüzde 30’unu barındırıyor. Jeopolitik konumu nedeniyle de dikkat çeken Alaska, Pekin’e 6 bin, Moskova’ya 6 bin 700, Tokyo’ya 5 bin 300 ve Varşova’ya 7 bin 150 kilometre uzaklıkta bulunuyor. General Billy Mitchell, 1935’te Alaska’yı “dünyanın en stratejik yeri” olarak tanımlamıştı.
Bugün bölgede 22 bin ABD askeri personeli ile 4 bin 700 muhafız ve yedek asker görev yapıyor. Askeri personelin yaklaşık yüzde 38’ini hava kuvvetleri mensupları oluşturuyor. Alaska, ABD için Rusya’ya karşı ileri karakol niteliği taşırken, aynı zamanda Kuzey Kutbu’ndaki askeri varlığın da önemli bir merkezi konumunda.
Alaska’nın en batı ucu ile Rusya’nın en doğu noktası arasındaki mesafe yalnızca 80 kilometre. Ayrıca ABD’ye ait Küçük Diomede Adası ile Rusya’ya bağlı Büyük Diomede Adası arasında 3,8 kilometrelik sınır hattı bulunuyor. Bu hattın ortasından geçen “Uluslararası Tarih Değiştirme Çizgisi” iki ülke arasındaki zaman farkını da belirliyor.
15 Ağustos 2025’te Alaska’da yapılacak Putin-Trump zirvesi sırasında, ABD tarafında 15 Ağustos yaşanırken, sınırın hemen ötesinde Rusya’da 16 Ağustos olacak. Bu görüşmeyle birlikte Putin, Alaska’ya giden ilk Rus lider olarak tarihe geçecek. Daha önce SSCB döneminde Nikita Kruşçev, Leonid Brejnev, Mihail Gorbaçov; Rusya Federasyonu döneminde ise Boris Yeltsin ve Dmitriy Medvedev ABD’yi ziyaret etmiş, ancak Alaska’ya adım atan olmamıştı. Putin’in ABD’ye son ziyareti ise 2015 yılında BM Genel Kurulu’na katılmak üzere New York’a gerçekleştirilmişti.
