Belçika’nın başkenti Brüksel’de, Avrupa Birliği’ne üye 27 ülkenin devlet ve hükümet başkanlarının katılımıyla 2025 yılının son AB Liderler Zirvesi başladı. Zirve öncesinde açıklamalarda bulunan AB Konseyi Başkanı Antonio Costa, toplantıda jeoekonomi, genişleme, AB’nin uzun vadeli bütçesi ve Ukrayna başlıklarının ele alınacağını bildirdi.
Ukrayna konusuna özel önem verileceğini belirten Costa, AB liderlerinin Ukrayna’nın 2026 ve 2027 yıllarına yönelik mali ihtiyaçlarını güvence altına almak istediklerini ve bunun hangi yöntemlerle sağlanabileceğini görüşeceklerini söyledi. AB Komisyonu’nun bu konuda çeşitli seçenekler sunduğunu aktaran Costa, Ukrayna’nın söz konusu döneme ilişkin mali ihtiyaçlarını karşılayacak kesin bir karar alınmadan zirvenin tamamlanmayacağını ifade etti.
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ise Ukrayna’nın 2026 ve 2027 yılları için 137 milyar avroluk finansmana ihtiyaç duyduğunu açıkladı. Bunun üçte ikisi olan 90 milyar avroyu karşılamayı taahhüt ettiklerini belirten von der Leyen, finansman için iki seçeneğin masada olduğunu, bunların AB bütçesi üzerinden destek sağlanması veya savaş tazminatı kredisi olduğunu dile getirdi. Hangi yöntemin kullanılacağının zirvede ele alınacağını kaydetti.
Von der Leyen, Ukrayna’ya sağlanacak finansmanın güvence altına alınmasının önemine dikkat çekerek, Belçika’nın endişelerinin dikkate alınmasını desteklediğini ve olası bir tazminat kredisi durumunda risklerin tüm üye ülkeler arasında paylaşılması gerektiğini vurguladı. Ukrayna’nın finansmanına dair bir çözüme ulaşılmadan zirvenin sona ermeyeceğini söyledi.
AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas da Ukrayna’ya tazminat kredisi verilmesi konusunda görüşmeler yürütüldüğünü, Belçika’nın kaygılarını da kapsayan teklifler üzerinde çalışıldığını belirtti. Dondurulmuş Rus varlıklarının Ukrayna’ya sağlanacak kredide kullanılmasının Avrupa’nın ortak bir teklifi olduğunu ifade eden Kallas, bu yöntemde risklerin eşit şekilde paylaşıldığını ve Ukrayna’daki zarardan Rusya’nın sorumlu olduğunu dile getirdi.
Noel dönemi öncesinde yapılan yılın son zirvesinde, Ukrayna’ya mali desteğin nasıl sağlanacağı ana gündem maddesi olarak öne çıkıyor. Destek için Rusya’ya ait dondurulmuş 210 milyar avroluk varlıklar veya üye ülkelerin ortak borçlanması seçenekleri değerlendiriliyor. AB ve üye ülkeler bugüne kadar Ukrayna’ya 66 milyar avrosu askeri destek olmak üzere toplam 187,3 milyar avro kaynak sağladı. Ancak Ukrayna’nın savaşı sürdürebilmesi için sürekli mali desteğe ihtiyaç duyduğu belirtiliyor.
Gelecek yılın ilk çeyreğinde Ukrayna’nın mevcut finansal kaynaklarının tükenmesinin beklendiği ifade edilirken, AB Komisyonu uzun süredir Rusya’nın dondurulmuş varlıklarının Ukrayna’ya verilecek krediye teminat olarak kullanılması seçeneği üzerinde çalışıyor. Plan kapsamında Ukrayna’ya yüksek tutarda kredi sağlanması, bu kredinin yalnızca Rusya’nın savaş tazminatı ödemesi halinde geri ödenmesi öngörülüyor.
Belçika Başbakanı Bart De Wever, ülkesindeki Euroclear finans kuruluşunda bulunan ve yaptırımlar kapsamında dondurulan Rus varlıklarının teminat olarak kullanılabilmesi için risklerin paylaşılması, ortak hareket edilmesi ve hukuki zeminin netleştirilmesi gerektiğini belirtti. Belçika’nın yanı sıra İtalya, Malta ve Bulgaristan da Rus varlıklarına alternatif çözümler üretilmesini destekliyor. Macaristan, Slovakya ve Çekya ise Ukrayna’ya mali desteğe karşı çıkıyor.
Dondurulmuş Rus varlıklarının Ukrayna’ya kullandırılmasına yönelik kararların alınmasında oy birliği yerine nitelikli oy çokluğu yeterli oluyor. Bu kapsamda, en az 15 üye ülkenin olumlu oy vermesi ve bu ülkelerin AB nüfusunun en az yüzde 65’ini temsil etmesi gerekiyor.
