Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP), Cumhuriyet tarihinin en büyük ve en kapsamlı bölgesel kalkınma projelerinden biri olarak öne çıkıyor.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına bağlı GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı, 27 Ekim 1989 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı ve 6 Kasım 1989’da Resmî Gazete’de yayımlanan 388 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kuruldu. Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Kilis, Mardin, Siirt, Şanlıurfa ve Şırnak illerini kapsayan GAP Bölgesi, Türkiye yüzölçümünün yaklaşık yüzde 10’unu, nüfusun ise yüzde 9,7’sini oluşturuyor.
Su ve toprak projesinden çok yönlü kalkınma modeline
Proje, 1977 yılında “su ve toprak kaynaklarının geliştirilmesi” hedefiyle başlatıldı. 1989’da hazırlanan GAP Master Planı ile kapsamı genişletilerek tarımın yanı sıra enerji, sanayi, turizm, ulaşım ve yenilenebilir enerji gibi birçok alanı içine alan çok yönlü bir kalkınma modeline dönüştü.
2028 hedefi: Sulama projesini tamamlama
GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanı Hasan Maral, GAP bölgesinin Türkiye’nin tarımsal üretiminde lokomotif konumda olduğunu belirtti.
Maral, Türkiye’de pamuğun yüzde 70’i, kırmızı mercimeğin yüzde 98’i, buğdayın yüzde 20’si ve mısırın yüzde 25’inin GAP illerinde üretildiğini vurguladı.
Planlanan 1,1 milyon hektarlık sulama alanının yüzde 61’ine denk gelen yaklaşık 675 bin hektarlık kısmın şu ana kadar suyla buluşturulduğunu aktaran Maral, 2028 yılına kadar 436 bin hektarlık ilave alanın daha sulamaya açılmasının hedeflendiğini söyledi.
Bölgesel kalkınmada yeni dönem
Maral, GAP’ın bölgedeki kalkınmaya sağladığı katkıyla rüştünü ispatladığını ifade ederek şunları kaydetti:
“Güneydoğu Anadolu Bölgesi, GAP yatırımları sayesinde önemli bir mesafe katetti. Bu ilerlemeleri ihracat rakamlarından sosyal göstergelere kadar birçok alanda görmek mümkün. Geçmişte iki eylem planı uygulandı, şimdi üçüncüye geçtik. Yeni plan 2024-2028 yıllarını kapsayacak ve çok sektörlü, birbirini tamamlayan bir yaklaşım içerecek.”
3 milyonu aşan istihdam potansiyeli
Maral, GAP kapsamındaki yatırımların sanayi, hizmet ve tarım sektörlerinde dolaylı olarak yaklaşık 2,5 milyon kişiye istihdam sağladığını belirtti.
Sulama alanlarının genişlemesiyle birlikte üretim zincirlerinin, lojistik, gıda işleme, tekstil ve enerji gibi alanlarda yeni iş fırsatlarının oluştuğunu söyleyen Maral, “Sulama projelerinin tamamlanmasıyla birlikte 500 bini aşkın ek istihdamyaratılacak. Böylece toplam istihdam sayısı doğrudan veya dolaylı olarak 3 milyonu aşacak.” ifadelerini kullandı.
