Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, savunma, havacılık ve uzay teknolojileri başta olmak üzere sanayinin temel dinamiğini oluşturan AR-GE harcamaları son 10 yılda rekor seviyelere ulaştı.
AR-GE harcamaları 2015’te 22 milyar 741 milyon lira düzeyindeyken, 2021’de ilk kez 100 milyar lirayı aşarak 101 milyar 738 milyon liraya yükseldi. 2022’de 198 milyar 670 milyon liraya çıkan harcamalar, 2023’te 377 milyar 542 milyon liraya, 2024’te ise tarihi zirve olan 651 milyar 822 milyon liraya ulaştı. Böylece 2015-2024 döneminde AR-GE harcamaları yaklaşık 28,7 kat artışla toplamda 1 trilyon 592 milyar 604 milyon lirayı buldu.
Gayrisafi yurt içi AR-GE harcamasının GSYH içindeki oranı 2015’te yüzde 0,97 iken, 2024’te 44 trilyon 587 milyar 225 milyon liralık GSYH içinde yüzde 1,46’ya yükseldi. Finansman kaynaklarında en büyük payı özel sektör üstlenirken, devletin katkı oranı yüzde 32,1 olarak gerçekleşti.
Personel sayısında da önemli artış kaydedildi. 2015’te 116 bin 905 olan tam zaman eşdeğeri (TZE) AR-GE personeli sayısı, 2024’te 310 bin 473’e yükseldi. Kadın AR-GE personeli sayısı 106 bin 74’e çıkarak toplam personelin yüzde 34,2’sini oluşturdu.
Öğrenim düzeyine göre dağılımda, AR-GE personelinin yüzde 39,9’u lisans, yüzde 30,6’sı doktora veya eşdeğeri, yüzde 20,3’ü yüksek lisans mezunlarından oluştu.
Bölgesel dağılımda AR-GE harcamalarının en yüksek olduğu bölge İstanbul olurken, onu Ankara, Kocaeli ile Sakarya-Düzce-Bolu-Yalova hattı izledi.
İmalat sanayisinde yüksek teknolojiye yönelik AR-GE harcamaları da dikkat çekti. 2015’te 2 milyar 332 milyon lira olan yüksek teknoloji yatırımları, 10 yılda 42,3 kat artarak 98 milyar 640 milyon liraya yükseldi.
Geçen yıl imalat sanayisinde yapılan 210 milyar 506 milyon liralık AR-GE harcamasının yüzde 46,9’u yüksek teknoloji faaliyetlerinde, yüzde 40,2’si orta yüksek, yüzde 8,2’si orta düşük ve yüzde 4,7’si düşük teknoloji alanlarında gerçekleştirildi.
